Maras Katliami 1978.
Siyasal nedenlerle körüklenen Alevi-Sünni ayriliginin Kahramanmaras'ta gerginligi tirmandigi bir dönemde, 19 Aralik'ta kentteki Çiçek Sinemasi'na, o dönemin ender milliyetçi filmlerinden biri olan, Cüneyt Arkin'in basrol oynadigi Günes Ne Zaman Dogacak isimli filmin gösteriminde, saat 21:00'de Ökkes Kenger adli ülkücü bir gencin patlayici madde atmasi, olaylarin baslangici olarak Türk solu tarafindan kabul edilmektedir. Bombalama eyleminin sol görüslü kisiler tarafindan yapildigini ileri süren kalabalik sagci bir grup ile Türkoglu ilçesinden gelen bir grup ülkücü Kanimiz Aksa da Zafer Islam’in ve Müslüman Türkiye sloganlariyla seyirci kitlesini costurarak Cumhuriyet Halk Partisi il merkezine, PTT ve Tüm Ögretmenler Birlesme ve Dayanisma Dernegi binalarina saldirdi. O bombanin patlamasindan hemen sonra, Ülkücü Gençlik Dernegi Kahramanmaras sube baskani Mehmet Leblebici ve ikinci baskan Mustafa Kanlidere'nin talimatlari ile bombayi attigi iddia edilen Ökkes Kenger Ankara'ya Ülkücü Gençlik Dernegine telefon ederek yardim talebinde bulundu.
Ertesi gün Alevilerin yogunlukla oturdugu Yörükselim Mahallesi'nde bir kiraathane bombalandi. Bombalama sonucu kahvehanede bulunan mahalle sakinleri yerlere yatti. Bomba sans eseri kahvehane penceresinin altindaki betona isabet ederek kahvehaneye girmedi. Olay sonucunda bir tek mahallenin ileri gelen insanlarindan Gijgin Dede vefat etti. 21 Aralik ögle saatleri Haci Çolak ve Mustafa Yüzbasioglu adli iki sol görüslü ögretmen silahli saldiri sonucu yasamlarini yitirdi. O zamanki Kahramanmaras valisi Tahsin Soylu kentte askeri güç gönderilmesini istemistir, ancak talebi uygun görülmemistir. 22 Aralik'ta ögretmenlerin cenazelerinin getirildigi camide bulunan sagci bir grup, ölenlerin cenaze namazinin kilinmasina karsi çikarak engelledi ve kalabaligin dagilmasi ile cenazeler ortada kaldi. Güvenlik güçlerinin müdahalesi ile karsilasmayan sagci grup, kent çarsisina yürüyerek orada toplanmis olan Aleviler ve Sünnilerle çatismaya girdi. Çatismalarda üç insan öldürüldü.
22 Aralik gecesi sagci gruplar Sünni mahallelerinde Alevilerin ertesi gün silahli saldiri yapacagini anlatarak, kitlesel biçimde silahlanilmasini sagladilar. Aleviler ise silahlanmis ve çikan olaylara cevap niteliginde saldirilara hazirlaniyorlardi. Ve nitekim 23 Aralik'ta Kahramanmaras'taki olaylar taraflarin karsilikli çatismalarina dönmüstür.
24 Aralik'ta saldirilarin polis kuvvetlerine yönelmesi üzerine, polis ile halk arasinda çatismayi önlemek amaci ile kentteki bütün polisler görev disi birakildi. Sünni kesim bundan istifade ederek Aleviler üzerindeki baskilarini arttirdi. Insanlar galeyana gelmis, durum kontrolden çikmis ve il genelinde kaos ortami yasanmistir. Günlerce süren karsilikli saldirilari önlemek amaci ile Kayseri ve Gaziantep'ten askeri birlikler gönderildi.
Maras olaylari patlak verdiginde CHP iktidar, Bülent Ecevit ise basbakandi. Olaydan sonra CHP’nin içisleri bakani Irfan Özaydinli yaptigi açiklamada olaylarin sebebinin sol örgütler oldugunu söyleyerek partisinden büyük tepki almistir. Sonrasinda da içisleri bakanligindan istifa etmek zorunda birakilmis, yerine Hasan Fehmi Günes getirilmistir. Bülent Ecevit, olaylarin kendisini uzun süredir direndigi sikiyönetim talebine zorlamak için kontrgerillalar tarafindan çikarildigini bildirdi.
Dosya:Maras Olaylari siki yönetim.png
Sikiyönetim olan Iller
Olaylar nedeniyle Diyarbakir, Izmir, Suriye-Iran-Irak gibi sinir boylarini çevreleyen iller de dahil olmak üzere birçok ilde sikiyönetim ilani gündeme gelmis ve 26 Aralik 1978 saat 07.00'den itibaren Istanbul, Ankara, Kahramanmaras, Adana, Elazig, Bingöl, Erzurum, Erzincan, Gaziantep, Kars, Malatya, Sivas ve Sanliurfa olmak üzere, toplam 13 ilde sikiyönetim ilan edilmistir. Daha sonra bu illerin sayisi arttirilmistir.
Saldirilar sonucunda resmi verilere göre 105 kisi öldü, 176 kisi yaralandi, 210 ev, 70 isyeri tahrip edildi. Resmi olmayan beyanlara göre ise ölü sayisi 500'e yakindir.
Sikiyönetim mahkemelerinde açilan davalar 1991 yilina kadar sürmüs, çogunlukla sag ve asiri sag görüslü olarak nitelenen toplam 804 kisi hakkinda dava açilmistir. Saniklardan 29 kisi idam, 7 kisi müebbet hapis, 321 kisi de 1-24 yil arasinda hapis cezalari ile cezalandirilmistir. Idam ve müebbet hapis cezalari disindakilere 1/6 oraninda cezai indirim uygulanmis ve cezalari azaltilmistir. Siki yönetim mahkemesinin karari Yargitay tarafindan bozulmus, yeniden yapilan yargilama sonucunda idam cezalari uygulanmamistir.
Ceza alanlarin cezalari da 1991 yilinda çikarilan Terörle Mücadele Kanunu nedeniyle ertelenmis daha sonra da serbest birakilmislardir. Bu kisilerden bazilari daha sonra milletvekili olarak TBMM çatisi altinda yer aldilar.
O zamanin CHP milletvekili Oguz Sögütlü, Kahramanmaras'ta yasananlarin açik soykirimdan baska bir sey olmadigini, Alevi nüfusun yüzde 80'inin kenti terk ettigini söylemistir.
Olayin bir numarali sanigi Ökkes Kenger yargilanip beraat etmis, soyadini Sendiller olarak degistirmis, daha sonra da XIX. Dönem Kahramanmaras milletvekili seçilmistir.
- Kategori
- Belgesel
- Etiketler
- Kahramanmaras, Maras katliyami, Maras, Katliami, Maras katliami, Maras 1978, 1978