Yunus Emre “Biz İlimin Talibiyiz, Aşk Kitabını Okuruz” Diyor
Bizler bilimin
talipleriyiz ve aşk kitabı okuruz, diyor Yunus. Öğretmenimiz Çalap'ın
kendisidir. Gittiğimiz yola gelmek istersen, dört kitabı
yüzeyden şerhedenleri
dinleyerek değil, içanlamlarını, yorumlarını öğrenmelisin. Ben'likten çıkıp, adını değiştirip öyle
geleceksin. Çünkü bizim inancımızın temel ilke ve buyrukları hiçbir dinde bulunmaz.
Yunus, “sözün hülasasını” kendi coşkun diliyle şöyle dile getiriyor: Söylememek harcısı söylemegin hasıdır
Söylemegin harcısı gönüllerin pasıdır
- Gönüllerin pasını ger sileyim derisen
- Şol sözü söylegil kim sözün hülasasıdır
- Cümle yaratılmışa bir göz ile bakmayan
Şer'in evliyasıysa hakikatta asidir
- Şeriatın haberin şerh ile aydam işit
- Şeriat bir gemidir hakikat deryasıdır
- Ol geminin tahtası her nice muhkem ise
Deniz merci kat'olsa tahta uşanasıdır
- Bundan içeri habar işit aydeyim ey yar
- Hakikatın kafiri Şer'in evliyasıdır
- Biz talibi ilimleriz aşk kitabın okuruz
Çalap müderris bize aşk hod medresemizdir
(...)
Hakikatın ma'nisin şerh ile bilmelidir
Erenler bu dirliğe riya dirilmelidir
- Hakikat bir denizdir şeriattır gemisi
- Çoklar gemiden çıkıp içine dalmadılar
- Bunlar geldi tapıya şeriat tuttudurur
İçeri giribeni ne varın bilmediler
- Dört kitabı şerheden asidir hakikate
- Zira tefsir okuyup ma'nisin bilmediler
- Şeriat oğlanları bahsedüp da'vi kılur
Hakikat erenleri da'viye kalmadılar
- Yunus adın Sadık'tır bu yola geldin ise
- Adın değiştirmeyenler bu yola gelmediler
- (...)
Severem ben seni candan içeri
Yolun ütmez bu erkândan içeri
- Şeriat tarikat yoldur varana
- Hakikat marifet andan içeri
- (...)
Gayridür her milletten bizim milletimiz
Hiç dinde bulunmadı din ü diyanetimiz
- Bu din ü diyanette yetmiş iki millette
- Bu dünya ol ahrette ayrıdur ayatımız
- Zahir suya banmadan el ayak deprenmeden
Baş sücuda varmadan kılunur taatımız
- Ne Kabe vü ne mescid ne rüku ne sücud
- Hak ile daim becid olur münacatımız
- Gerek Kabeye varalım gerek meclise girelim
Gerek suyla yunalım çün bile illetimiz
- Yunus canın yenile kim dostluğun anıla
- Aşk ile dinlerisen bilesin kudretimiz
- Yunus'un okuduğu kitabı kalem yazmamıştır, yazabilmesi için yedi deniz dolusu mürekkep olmalıdır. Yunus, oruç namaz için içki içer, sarhoş olur. Seccade üzerinde ise altı telli saz ya da kopuz dinlemeyi tercih eder:
Ben bir kitap okudum kalem yazmadı onu
Mürekkep eyler isem yetmeye yedi deniz
- Ben oruç namaz için suci içtim esridim
- Tesbihü seccadeyçün dinledim çeşte kopuz
- Açıktır ki, Yunus'tan verdiğimiz bu birkaç örnekte bile şeriatı, Sünniliği öven tek bir sözcük yoktur. Zamanının bey ve yöneticilerinin yanında olduğunu belirleyen bir dolaylı söylem de yok