Yunus Emrenin Kıblesi Dost Yüzü, Secdesi Dostadır Aleviliğin Büyük Bilge Ozanı Yunus Emre (1240-1320)

Yunus Emre'den, bizim Yunus'tan, onun evreni kucaklayan hoşgörülü ulu gönlünden dostlara binlerce merhaba diyerek, bir şiiriyle giriş yapalım.

Aşk imandır bize gönül selamet

Kıblemiz dost yüzü daimdir salat

• Dost yüzün göricek şirk yağmalandı
• Anın çün kapıda kaldı şeriat

• Gönül secde eder dost mihrabına

Yüzün yere koyup kılar münacat

• Münacât için vakt olmaz arda
• Kim ola dost ile bu demde halvet

• Derildi beşimiz bir vakte geldi

Din tamam olıcak değer muhabbet

• Doğruluk bekleyen dost kapısında
• Gümansız ol bulur ilahi devlet

• Yunus o kapıda keminde kuldur

Ezelden ebede dektir bu izzet

Yunus Emre'mizden konuşurken onun önüne geçilmez. İlk o söyler sonra bizler. “İnancımız sevgi” diyor Yunus,

“kıblemiz dost yüzü, namazımız niyazımız onadır. Dostun yüzünü görünce şeriatı kapıda koyduk. Dostun yüzü, insanın kendisidir, bizim mihrabımız ve secdemiz onadır. İbadet için vakit mi olurmuş? İbadet sevgi-muhabbettir, hiç vakitle kısıtlanır mı? Derip devşirip bire indirdik biz o beş vakti! Bu bir vakit sınırsızlığında din sevmekle tamamlanır...”

Şeriatı kapıda bırakıp gönül evine, hakikat evine girmiş olan Yunus Emre'mizi devlet, şeriatçılar sahiplenmeye kalkıyor. Kapısının önünde yığılmışlar, basın-yayın araçlarıyla, burjuva ve dinci yazarlarıyla, bilim adamlarıyla Yunus'u gönül evinden çıkarmak, Sünnileştirmek istiyorlar. Oysa Yunus, şeriata ve onun ilkelerine, bu ilkelerle yönetilen beyliklere ve devlete karşı muhalefetin bayrağını şiirlerinde dalgalandırıyordu.

Yunus, Anadolu Aleviliğinin ilk büyük ulularındandır. O, şeriatı, şeriat inançlı devleti yadsımış, zararlı bulmuş ve başkaldırmıştır. Şeriat ilkeleriyle birlikte zamanın yönetimlerini, hanlarını ve beylerini hep eleştirmiştir. Bakınız ne diyor Yunus:

Danişmand okur tutmaz derviş yolun gözetmez

Bu halk öğüt işitmez ne sarp zaman olığsar

• Gitti begler mürveti binmişler birer atı
• Yedigi yoksul eti içtiği kan olığsar

• (...)

Müsülmanlar zamana yatlu oldu

Halal yenmez haram kıymatlı oldu

• Haram-i hamir tuttu cihanı
• Fesat işler eden hürmetli oldu

• Şakird ustat ile arbede kılur

Oğul atayıla izzetlü oldu

• Fakır miskinlikten çekti elini
• Gönüller yıkuben heybetlu oldu

• Peygamber yerine geçen hocalar

Bu halkın başına zahmetli oldu

Yunus Emre'nin bu dizelerini Sünni yorumcuların dediğince, “bir zahidin, yani dindar bir kimsenin zamanından şikayeti” olarak değerlendirmek tamamen yanlıştır.